سیراف
سیراف
استان بوشهر، از قدیم‌ترین سکونت‌گاه‌های انسانی ایران است.
اصولا، استان فراموش‌شده بوشهر موطن تمدن ایرانی در دوره باستان است. آثار کشف‌شده دوره ایلامی در شغاب بوشهر، و شهرهای باستانی توز، نجیرم و مهروبان نشانه‌های این قدمت باستانی هستند. سیراف نیز در ادامه این تاریخ است. جالب است در کتاب‌های تاریخ و در مجامع دانشگاهی کشور نشانی از این عظمت باستانی و تاریخی بوشهر نیست. انگار بوشهر شهر و استانی بوبنیاد است و میراث تاریخی و فرهنگی ندارد.
امروز سیراف شهر کوچکی است با حدود ۲۷۰ هکتار مساحت و یازده هزار نفر جمعیت. اما بر اساس یافته‌های باستان‌شناسی قابل رویت در این شهر، سابقه سیراف حداقل به دوره پارت‌ها می رسد. «قلعه کهنه» در شهر یادگار آن دوره است. اما بیشترین یادگارهای باستانی شهر متعلق به دوره ساسانی است. در این دوره سیراف یکی از سرپل‌های بازرگانی ایران با جهان بود. دره لیر، گوردخمه‌ها (یا سامانه استحصال آب)، آتشگاه و کارگاه سفال یادگارهای برجسته آن دوره هستند.
دوره شکوه دوم سیراف، سده‌های سوم تا پنجم قمری است که دوباره سیراف تبدیل به مفصل مهم بازرگانی ایران با خاور و باختر عالم می‌شود. مسجد جامع سیراف، خانه‌های اعیانی و چند اثر دیگر مربوط به همین دوره هستند. در زیر شالوده عریان مسجد جامع، شالوده عمارت یا مقری ساسانی قرار دارد که محورهای آن ۴۵ درجه با محورهای مسجد زاویه دارد.
خانه‌های اعیانی سیراف (که متاسفانه تابلو بازار سیراف بر محوطه آن زده‌اند) سند زنده و مهم شهرسازی ایران است. نشان دهنده این افتخار بزرگ که ما در هزار و خرده‌ای سال پیش محله و کوچه را از روی نقشه می‌ساختیم و نوعی مرحله آماده‌سازی در شهر رایج بود و خانه‌ها بر روی قطعاتی در زمین آماده‌سازی شده ساخته می‌شدند.
پس از زلزله‌های مهیب اواخر سده چهارم هجری قمری، و رونق یافتن کیش، در کنار اتفاقاتی که در دریای سرخ و تنگه‌های سوئز و غیره افتاد، با تغییر نقشه بازرگانی منطقه، سیراف رو به افول گذاشت و تا سده‌ها نتوانست آن شکوه و عظمت را احیا کند.
در دوره قاجار و در میانه بده‌بستان‌های تجاری و حکومتی با ملت‌های جنوب خلیج فارس، با آمدن خاندان نصوری به این آبادی و ساخت قلعه نصوری، مجددا رونقی به شهر آمد و رفت و آمد بازرگانی و انسانی با کشورهای حاشیه خلیج فارس شروع شد. امروز، قلعه نصوری، علی‌رغم تاراج‌های فراوان یادگار آن دوره است.
منبع:وب سایت جامع گردشگری بوشهرو
